Jelatin; gıda, ilaç, hayvan yemi ve teknik uygulamalar gibi çeşitli endüstriyel alanlarda birçok fiziksel ve kalite temelli özelliği arttırmada kullanılan doğal, sağlıklı bir proteindir. Somon, Tilapia ve çipura gibi tatlı su ve çiftlik balıklarının derisinden jelatin üretiyoruz. Balık jelatini, deride doğal olarak bulunan kolajenin kısmi hidrolizi ile üretilmektedir.

Kolajen; epidermis, kıkırdak ve tendonların yapısından, işlevinden ve mekanik özelliklerinden sorumlu uzun bir amino asit dizisinden oluşan proteindir. Ayrıca balık kolajeni, yetiştiricilikten başlayarak sürdürülebilir bir üretim sürecine sahip olma özelliğine de sahiptir.

Balık jelatini saf, doğal bir proteindir ve yaklaşık olarak % 84-90 oranında protein %2 oranında mineral tuzlardan oluşur. Herhangi bir koruyucu veya katkı maddesi içermez ve yağ, kolesterol ve ürik asit bileşikleri içermez. Balık jelatini saf bir protein olduğu için değerli bir protein kaynağıdır ve 8'i esansiyel olmak üzere 18 farklı amino asit içermektedir. Bu amino asitler antioksidan etki, eklem hareketliliğinin artması, bağışıklık sisteminin güçlenmesi gibi faydalar sağlamaktadır.

Tip 1 hidrolize balık kolajenini Tilapia, çipura ve Pangasius balıklarının derisinden üretiyoruz ve yüksek konsantrasyonda arjinin, hidroksiprolin, glisin ve Proline içermektedir. Örneğin arginin, kardiyo-vasküler hastalıkları önlemek veya bunlarla mücadele etmek, yorgunlukla mücadele etmek ve bağışıklık sistemini uyarmak için kullanılır. Hidroksiprolin ve prolin ise doku hasarlarını gidermek ve yenilemede önemli faydalara sahiptir bu nedenle hem kozmetik uygulamalarda hammadde olarak kullanılmaktadır. Glisin nutrasötik işlevlere sahiptir, ancak aynı zamanda diyet ürünlerinde de kullanılır, çünkü yağları emülsifiye etmek ve daha sonra sindirmek için gerekli olan bilik asit üretimini teşvik eder. Bunlar, balık kolajeninin toplamının yaklaşık %50'sini oluşturan bu dört amino asidin birçok faydasından sadece birkaçıdır.

Balık kolajeni ve balık jelatini, cilt sağlığı, eklem sağlığı, saç ve tırnak sağlığı, bağışıklık sistemi ve genel sağlık üzerinde birçok fayda sağlar. Balık kolajeni ve balık jelatini, cildin elastikiyetini artırabilir, kırışıklıkları azaltabilir, cilt tonunu eşitleyebilir ve cildin nem dengesini koruyabilir. Ayrıca, eklem sağlığını destekleyebilir, eklem ağrılarını azaltabilir ve eklem esnekliğini artırabilir. Saç ve tırnak sağlığını destekleyebilir, saç dökülmesini azaltabilir ve tırnakların güçlenmesine yardımcı olabilir. Bağışıklık sistemi üzerinde olumlu etkileri olabilir ve genel sağlık ve iyi oluş üzerinde faydaları olabilir.

Balık kolajeninin faydaları bilimsel olarak kanıtlanmıştır. Birçok uygulama alanı arasında balık kolajeni en çok cilt üzerindeki kullanımıyla bilinir ve bu nedenle çoğunlukla kozmetik ve nutrikozmetikte kullanılır. Bir dizi bilimsel araştırma projesi, özelliklerini ve olumsuz yan etkilerden arınmış olduğunu göstermiştir. Jelatin, fiziksel (jelleştirici, emülgatör, kıvam arttırıcı, su bağlayıcı, berraklaştırıcı ve köpürtücü olarak kullanılır) ve birinci sınıf nitelikleri sayesinde çok yönlü bir üründür ve bu da onu çok sayıda gıda ve farmasötik ürünün üretimi için ideal bir hammadde haline getirir. Gıda endüstrisi balık jelatinini tatlıların, kek gibi unlu mamullerin, dondurma veya peynir gibi süt ürünlerinin ve diğerlerinin üretiminde kullanmaktadır.

Gıdanın lezzetini ortaya çıkardığı, antioksidan özelliklere sahip olduğu ve gıdanın kurumasını önlediği, böylece onu koruduğu ve ortalama raf ömrünü uzattığı için de kullanılır. Aynı zamanda bir stabilizatördür ve şeker ve yağ içermez.

İlaç endüstrisinde ise kapsül ve hap üretiminde kullanılır, çünkü özellikle ısıyla geri dönüşümlüdür ve vücut sıcaklığında erir. Örneğin herhangi bir ilaç için dış kapsüller ağırlıklı olarak jelatinden yapılır. Jelatin, aktif bileşenin mideye ulaşmadan önce salınmasını önler ve böylece etkinliğini arttırır.

Diğer endüstriler de balık jelatini kullanır, örneğin evcil hayvan maması endüstrisi gibi, burada da kullanılır.

Bilimsel çalışmaların bazıları referans olarak listelenmiştir:

(1) Chiara De Luca, Elena V. Mikhal’chik, Maxim V. Suprun, Michael Papacharalambous, Arseniy I. Truhanov and Liudmila G. Korkina (2016) – Skin Antiageing and Systemic Redox Effects of Supplementation with Marine Collagen Peptides and Plant-Derived Antioxidants: A Single-Blind Case-Control Clinical Study

(2) Daniela Coppola,Maria Oliviero, Giovanni Andrea Vitale, Chiara Lauritano, Isabella D’Ambra, Salvatore Iannace and Donatella de Pascale (2020) – Marine Collagen from Alternative and Sustainable Sources: Extraction, Processing and Applications

(3) Malkanthi Evans DVM, PhD, Erin D. Lewis PhD, Nisrine Zakaria PhD, Tetyana Pelipyagina MD, Najla Guthrie BSc (2020) – A randomized, triple-blind, placebo-controlled, parallel study to evaluate the efficacy of a freshwater marine collagen on skin wrinkles and elasticity

(4) Meison Furtado, Liang Chen, Zehao Chen, Ao Chen, Wenguo Cui (2022) – Development of fish collagen in tissue regeneration and drug delivery

(5) Sarah Geahchan, Parnian Baharlouei and Azizur Rahman (2022) – Marine Collagen: A Promising Biomaterial for Wound Healing, Skin Anti-Aging, and Bone Regeneration.

(6) Mienaltowski MJ, Gonzales NL, Beall JM, Pechanec MY. Basic Structure, Physiology, and Biochemistry of Connective Tissues and Extracellular Matrix Collagens. Adv Exp Med Biol. 2021;1348:5-43. doi: 10.1007/978-3-030-80614-9_2. PMID: 34807414.

(7) Ricard-Blum S. The collagen family. Cold Spring Harb Perspect Biol. 2011 Jan 1;3(1):a004978. doi: 10.1101/cshperspect.a004978. PMID: 21421911; PMCID: PMC3003457.

(8) Fisher GJ, Kang S, Varani J, Bata-Csorgo Z, Wan Y, Datta S, Voorhees JJ. Mechanisms of photoaging and chronological skin aging. Arch Dermatol. 2002 Nov;138(11):1462-70. doi: 10.1001/archderm.138.11.1462. PMID: 12437452.

(9) Proksch E, Schunck M, Zague V, Segger D, Degwert J, Oesser S. Oral intake of specific bioactive collagen peptides reduces skin wrinkles and increases dermal matrix synthesis. Skin Pharmacol Physiol. 2014;27(3):113-9. doi: 10.1159/000355523. Epub 2013 Dec 24. PMID: 24401291.

(10) Lin-Chen Lv, Qing-Yun Huang, Wen Ding, Xing-Hua Xiao, Hong-Yan Zhang, Li-Xia Xiong, Fish gelatin: The novel potential applications, Journal of Functional Foods, Volume 63, 2019,103581,ISSN 1756-4646,https://doi.org/10.1016/j.jff.2019.103581.

(11) Muhammad Afzaal, Farhan Saeed, Aftab Ahmed, Muhammad Saeed, Huda Ateeq, Chapter 21 - Hydrogels as carrier for the delivery of probiotics, Editor(s): Joginder Singh, Ashish Vyas, Advances in Dairy Microbial Products, Woodhead Publishing, 2022, Pages 303-315, ISBN 9780323857932, https://doi.org/10.1016/B978-0-323-85793-2.00019-9.

(12) Liu D, Nikoo M, Boran G, Zhou P, Regenstein JM. Collagen and gelatin. Annu Rev Food Sci Technol. 2015;6:527-57. doi: 10.1146/annurev-food-031414-111800. Epub 2015 Mar 23. PMID: 25884286.